Bu yazının içeriği
Şimdi efendi erkek sendromunun ne olduğunu ve nedenleri açıklayacağız: “Ben efendi bir erkeğim. Tanışabileceğin en efendi erkeklerden biriyim.” diyor Jason. Otuzlarının ortasında bir masör. İlk terapisine bu cümle ile başlıyor. Jason hayatını “harika” olarak tanımlıyor –bir ana problem hariç- seks hayatı. Karısı Heather ile cinsellik yaşamayalı birkaç ay olmuş ve yakında da bu durum değişecek gibi görünmüyor.
Jason evliliği, ailesi ve cinselliği hakkında açık konuşuyordu. Nazik bir adamdı, kendisi ve hayatı hakkında konuşma fırsatından memnun gibi görünüyordu.
Her şeyden çok, Jason sevilmek istiyordu. Kendini çok cömert ve verici bir insan olarak görüyordu. Kendisiyle hem inişleri çıkışları olmadığı için, hem de asla kızgın olmadığı için gurur duyuyordu. İnsanları mutlu etmeyi sevdiğini ve çatışmadan nefret ettiğini açıkladı. Karısıyla bir problem yaşamamak için, duygularını geride tutuyor ve her şeyi “doğru” yapmaya çalışıyordu.
Bu girişten sonra, Jason cebinden bir parça kâğıt çıkardı ve açmaya başladı. Bunu yaparken, yazdığı birkaç şeyi okudu, böylece onları unutmamış oldu.
“Asla doğru şekilde yapamıyorum” diye başladı Jason, listesine bakarken. “Ne kadar çabalarsam çabalayayım, Heather her zaman yanlış bir şeyler buluyor. Bu şekilde davranılmayı hak etmiyorum. İyi bir koca ve baba olmaya çalışıyorum ama asla yeterli olmuyor”
Jason listesine bakarken duraksadı.
“Bu sabah bunun iyi bir örneği” diye devam etti. “Heather iş için hazırlanıyorken, bebeğimiz Chelsie’i uyandırdım, ona kahvaltı verdim ve banyo yaptırdım. Artık hazırdı ve ben de hazır olmak üzereydim. Ondan sonra Heather içeri girdi ve yüzünde o ifadeyi takındı. Başımın belada olduğunu biliyordum.”
“Onu neden böyle giydirdin? Bu iyi olan kıyafet” diye karısının ses tonunu taklit etti. “Chelsie’e başka bir şey giydirmek istediğini bilmiyordum. Sabah onu hazırlamak için yaptığım her şeyden sonra gene hatalıydım”
“Başka bir örnek daha” diye devam etti Jason. “Diğer gün mutfağı temizliyordum ve iyi iş çıkarmıştım. Bulaşık makinesini doldurdum, yeri temizledim. Heather’ın ona yardım ettiğime memnun olacağını düşündüm. Bitirmeden önce, içeri girdi ve “neden tezgahı silmedin?” diye sordu. Daha bitirmemiştim bile. Yaptığım şeylere bakıp teşekkür etmek yerine, daha bitirmediğim tek şeye odaklandı”
“Ve seks olayı var” dedi Jason. “Biz evlenmeden önce biraz oyalandık çünkü ikimiz de Hristiyanız. Seks benim için gerçekten önemli ama Heather’ı ilgilendirmiyor. Evlendiğimizde her şeyin harika olacağını düşünüyordum. Heather için yaptığım tüm şeylerden sonra bana gerçekten çok istediğim şeyi vereceğini düşünürsünüz”
“Çoğu erkekten daha fazlasını yapıyorum. Ama her zaman aldığımdan çok daha fazlasını veriyormuşum gibi duruyor.” Şimdi koltukta oturan küçük bir çocuk gibi görünen Jason yalvarırcasına “Tüm istediğim sevilmek ve benden memnun olunmasıydı. Çok mu fazla şey istedim?” diyordu.
Jason gibi erkekler ofisime şaşırtıcı derecede düzenli olarak geliyor. Bu erkekler farklı boyutlarda ama aynı dünya görüşüne sahipler. Sizi onlardan bazılarıyla daha tanıştırmama izin verin.
Omar
Omar’ın hayattaki birinci hedefi kız arkadaşını memnun etmek. Yine de, kız arkadaşı onun hiç duygusal olarak açık olmadığından şikayet ediyor. Aslında, önceki kız arkadaşları da aynı şikayetlerde bulunmuş. Omar kendini verici bir kişi olarak görmesine rağmen, bu suçlamaları anlayamıyor. Omar hayattaki en büyük keyfinin diğer insanları mutlu etmek olduğunu söylüyor. Arkadaşları bir şey ister diye her zaman hazır bulunuyor.
Todd
Todd kadınlara dürüst ve saygılı davrandığı için kendiyle gurur duyuyor. Bu davranışının onu diğer erkeklerden ayırdığına ve kadınları etkilemesi gerektiğine inanıyor. Çok kadın arkadaşı olmasına rağmen, nadiren bir buluşması oluyor. Tanıdığı kadınlar ona harika bir dinleyici olduğunu söylüyor ve genelde onu problemlerini paylaşmak için arıyorlar. Ona ihtiyaç duyulması hissini seviyor. Bu kız arkadaşları onun şanslı olan kız için güzel bir aday olduğunu söylüyorlar. Kadınlara böyle davranmasına rağmen, kadınların neden onun gibi efendi erkeklerden değil de piçlerden hoşlandığını anlayamıyor.
Bill
Bill herkesin bir şeye ihtiyacı olunca dönüş yaptığı bir adam. “Hayır” demek onun sözlüğünde yok. Kilisedeki kadınların arabasını tamir eder. Oğlunun beysbol takımına koçluk yapar. Kankaları taşındıklarında onu yardım için ararlar. Dul annesine akşam isten sonra göz kulak olur. Başkalarına karşı verici olmak onu iyi hissettirse de, hiçbir zaman verdiği kadar almıyor gibidir.
Gary
Gary’nin karısı onu sözel olarak utandıran ve küçük düşüren öfke nöbetlerini sıkça yaşar. Çünkü Gary çatışmadan korkar ve yanlış bir şey yapmak istemez. Gary karısını kızdırabilecek konuları açmaktan kaçınır. Kavgalardan sonra her zaman ilk özür dileyen odur. Sürekli olan çatışmalara karşın Gary karısını sevdiğini ve onu memnun etmek için her şeyi yapacağını söylüyor.
Rick
Rick, kırklarının başında gay bir erkek, bir alkolikle uzun süreli ilişkisi var. Rick, partneri Jay’in içki problemi için ona yardımcı olmak için geldi. Rick her zaman her şeyi idare etmenin ona bağlıymış gibi hissettirdiğinden şikayet ediyor. Umudu, eğer Jay in ayık kalmasına yardım ederse, sonunda istediği tarz bir ilişkiye kavuşabileceği.
Lyle
Lyle kendini adamış bir Hristiyan, her şeyi doğru yapmaya çalışır. Pazar günleri okulda öğretmenlik yapıyor ve kilisesinde ise önde gelen büyüklerden. Yine de ergenliğinden beri porno bağımlılığıyla uğraşıyor. Lyle takıntılı bir şekilde mastürbasyon yapıyor, sıklıkla günde üç-dört saat kadar. İnternetteki açık saçık sitelerde saatler harcıyor. Birinin bu cinsel takıntısı hakkındaki gerçeği öğrenmesinden korkuyor. Yoksa hayatının mahvolacağından. Problemini dua ederek ve İncil okuyarak kontrol altında tutmaya çalışıyor. Ancak bu çabaların hiçbirisi pek çözüm olmuyor.
Jose
Jose, otuzlarının sonunda bir iş danışmanı, son beş yılını muhtaç ve ona bağımlı bir kadınla ilişkide geçirmiş. Jose ondan ayrılmayı kız ilk yanına taşındığında düşünmüş. Eğer onu terk ederse kız arkadaşının bir başına yapamayacağından korkuyor. Ancak birkaç vazgeçtiği ayrılma denemesi olmuş, kız arkadaşı onun her zaman geri döndüğü bir “duygusal sığınak” haline gelmiş. Jose zamanını ilişkiden kız arkadaşını incitmeden veya piç gibi görünmeden nasıl ayrılacağını düşünerek geçiriyor.
Bu adamların hepsinin birbirinden benzersiz kişiler olmasına rağmen, hayatta aynı kodu taşıyorlar: Eğer “iyi” olurlarsa ve her şeyi “doğru” yaparlarsa, sevilecekler, ihtiyaçları karşılanacak ve problemsiz bir hayat yaşayacaklar. Bu çabaları belli şeyleri yapmamalarına veya gizlemelerine neden oluyor (hataları, ihtiyaçları, duyguları) ve diğerlerinin olmalarını istedikleri kişi gibi olmalarına (cömert, yardımsever, barışçıl vb.) Ben bu adamlara efendi erkekler diyorum.
Şimdiye kadar efendi erkeklere gerekli dikkat ayırılmamış ama onlar her yerdeler:
Her bir efendi erkek benzersizdir ama benzer karakteristik kümesini taşırlar. Bu davranışlar sıklıkla küçüklükten gelen ve hayatlarını yönlendiren bir kodlamanın eseridir. Diğer erkekler bu davranışların bir ya da iki tanesini bulundururken, efendi erkekler önemli sayıda çoğunu bulundururlar.
Efendi erkekler vericidirler. Efendi erkekler sıklıkla diğerlerine vermenin kendilerini iyi hissettirdiğini söylerler. Cömertliklerinin ne kadar iyi olduğunun bir işareti olduğuna ve diğer insanların onları sevmesini, memnuniyet duymasını sağlayacağına inanırlar.
Efendi erkekler düzeltici ve koruyucudurlar. Eğer birinin bir problemi varsa, ihtiyacı varsa, kızgınsa, depresifse ya da üzgünse, efendi erkekler sıklıkla onu çözmeye ya da durumu düzeltmeye çalışırlar (genellikle de bu onlardan istenmeden)
Efendi erkekler diğerlerinden onay ararlar. Efendi erkek sendromunun evrensel davranış şekli diğerlerinden onay aramaktır. Efendi erkeğin yaptığı ve söylediği her şey diğerlerinin onayını almak ve onaylanmamaktan kaçınmak üzere hesaplanmıştır. Bu özellikle kadınlarla olan ilişkilerinde doğrudur.
Efendi erkekler çatışmadan kaçarlar. Efendi erkek sendromu olan kişi dünyasını sade tutmaya çalışır. Bunu yapmak için, mevcut durumu bozabilecek ve birini üzebilecek şeylerden kaçınır.
Efendi erkekler kişisel kusurlarını ve hatalarını gizlemeleri gerektiğine inanır. Bu erkekler diğerlerinin onlara sinirlenmesinden, onları utandırmasından korkarlar ya da bir hataları ortaya çıkınca onları bırakacaklarına inanırlar.
Efendi erkekler işleri yapmanın “doğru” yolunu ararlar. Efendi erkek sendromu olan erkek bunun mutlu, problemsiz bir hayat için anahtar olduğuna inanır. Eğer işlerin doğru şekilde yapılış yolunu bulurlarsa hiçbir şeyin ters gitmeyeceğine inanmışlardır.
Efendi erkekler duygularını bastırırlar. Efendi erkek hissetmektense analiz yapar. Duyguları boşa harcanan zaman ve enerji olarak görürler. Sıklıkla duygularını soğutmaya çalışırlar.
Efendi erkekler babalarından farklı olmaya çalışırlar. Çoğu efendi erkek ortalıkta olmayan, pasif, kızgın, kadın peşinde koşan ya da alkolik bir babaya sahip olduğunu ifade etmiştir. Bu, bu erkeklerin hayatlarında babalarının 180 derece tersine dönme isteklerini açıklar.
Efendi erkekler genelde kadınlarla erkeklerle olduklarından daha rahattırlar. Çocukluk koşullandırmalarından dolayı, çoğu efendi erkeğin az erkek arkadaşı vardır. Efendi erkekler sıklıkla kadınlardan onay arar ve kendilerini diğer erkeklerden farklı olduklarına ikna ederler. Kendilerinin diğer erkeklerde olan bencil, kızgın, kişiyi kullanan özellikte kişiler olmadıklarına inanmayı severler.
Efendi erkekler kendi ihtiyaçlarını öncelik haline getirmezler. Bu erkekler sıklıkla ihtiyaçlarını önceliğe koymanın bencil bir şey olduğunu düşünürler. Kendi ihtiyaçlarını başkalarınınkinin arkasına koymanın erdemli olduğunu düşünürler.
Efendi erkekler sıklıkla partnerlerini duygusal merkezleri haline getirirler. Çoğu efendi erkek sadece partnerleri mutluysa mutlu olduklarını söylemiştir. Bu yüzden samimi ilişkilerine inanılmaz enerji harcalar.
Biz efendi erkek sendromu olan erkeğin problemlerini minimize etmeye odaklandık. Her şeyden öte, “iyi” nasıl kötü bir şey olabilir? Hatta bu erkeklerin canlandırmasını Tv komedilerinde yapan Marvin Milquetoast’ın davranışlarına gülüyor olabiliriz. Bu erkekler kültürümüzde kolay hedef, hassas erkekler endişe kaynağı olmaktansa karikatürize edilerek bir eğlence objesi olabiliyorlar.
Efendi erkeklerin kendisi sıklıkla inançlarının ve davranışlarının derinliği ve ciddiliğini kavramada zorluk yaşıyorlar. Ben bu erkeklerle çalışmaya başladığımda, neredeyse istisnasız bir şekilde şöyle soruyorlardı: “Efendi, iyi olmanın nesi yanlış?” Bu kitabı eline almış, başlığı okumuş ve aynısını sen de merak ediyor olabilirsin.
Bu erkeklere efendi erkek etiketini yapıştırarak, gerçek davranışlarına referans yapmıyorum, kendileri ve dünya hakkındaki ana inanç sistemlerine atıf yapıyorum. Bu erkekler eğer “iyi” olurlarsa sevileceklerine, ihtiyaçlarının karşılanacağına ve sorunsuz bir hayata sahip olacaklarına koşullanmışlar.
Efendi erkek aslında yanlış bir adlandırmadır çünkü efendi erkekler sıklıkla efendi, iyi olmak dışında her şeydirler. İşte efendi erkeklerin bazı iyi olmayan davranışları:
Pasif, memnun edici, cömert karakteristiği olan efendi erkekle, sağlıklı erkeği karıştırma hatası yapmak yaygın olmayan bir durum değildir. Çoğu kadın efendi erkeği ilk başta iyi bir av/şans olarak görür çünkü efendi erkek kadınların oldukları diğer adamlardan farklıdır.
Maalesef yukarıda listelenen negatif özellikler efendi erkeklerin hayatlarına ve kişisel ilişkilerine sızar. Bunun sonucu olarak bu erkekler iyi olmak ile iyi olmama durumları arasında gidip gelirler. Ben sayısız eşi, partneri ve kız arkadaş dinledim, şöyle diyorlardı:
“Gerçekten harika olabiliyor ya da beni derinden incitebiliyor. Ben mesaideyken çocukları almak ve yemeği hazırlamak gibi ekstra ufak şeyleri yapacaktır. Ama birden bire benim ona cinsel olarak açık olmadığım konusunda öfke patlaması yaşayacaktır”
“Herkes onun harika bir erkek olduğunu düşünür ve ona sahip olduğum için şanslıyım. Ama sevilmek için neler yapabileceğini bilmiyorlar. O her zaman dışarıdaki insanlara arabaları ya da düzeltilmesi gereken bir şey konusunda yardım eder. Ben ondan bir şey isteyince, bana beni asla mutlu edemiyor olduğunu söylüyor ve annesi gibi dırdır yaparak onu kontrol ettiğimi”
“Durmadan beni memnun etmeye çalışıyor. Gerçekten benim için her şeyi yapar. İstemediğini bildiğim halde benimle alışverişe gelir. Bu zaman boyunca somurtur ve bu beni mutsuz eder. Bana bazen “hayır” diyebilmesini isterdim”
“Bana bir şeyin onu rahatsız ettiğini asla söylemez. Sadece içinde tutacak ve bu onu düdüklü tencereye çevirecektir. Onu rahatsız eden şey hakkında bir fikrim olmayacaktır. Ve aniden patlar, olay büyük bir kavgayla sonuçlanır. Eğer üzüldüğünden gelip bana söylese her şey daha kolay olurdu”
“Beni rahatsız eden bir şey hakkında onunla konuşmaya çalıştığımda, hemen o şeyi düzeltmeye çalışıyor. Eğer işi onun yaptığı yoldan yaparsam problemin çözüleceğini düşünüyor. Bana her zaman negatifin üzerinde durduğumu ve beni mutlu edebileceğini söylüyor. Tek istediğim beni dinlemesi.”
“Diğer kötü adamlardan sonra sonunda güvenebileceğim iyi bir adam bulduğumu düşündüm. Evliliğimizin beşinci yılında, pornografiye bağımlı olduğunu öğrendim. Mahvoldum, daha önce hiçbir fikrim olmamıştı.”
“Keşke sihirli değneğimi sallayıp tüm iyi özelliklerini korurken, diğerlerini yok edebilseydim.”
No More Mr Nice Guy terapi grubuna kayıt olduktan sonra, Gil, ellilerinde hoş bir adam, karısının gruba katılmasına destek olduğunu açıkladı. Yine de grubun adının neyi ima ettiği hakkında kızacağına dair gizli bir korkuyu barındırıyordu. “İyi erkek olmayı bırakıp nasıl O.Ç. olacaktım?” Tipik efendi erkek mantığını kullanıyordu. Gil bir kadının neden “iyi olmamak” konusunda destek vermesi gerektiğini sorguluyordu.
Efendi erkekler siyah ya da beyaz düşünce yapısına sahiptirler. İyinin tek alternatifinin “piç”, “göt oğlanı” olması gerektiğini düşünüyordu. Efendi erkeklere sıklıkla çılgının tersinin de çılgınlık olduğunu hatırlatıyordum. O yüzden “piç” sorunun cevabı değildi.
Efendi erkek sendromundan kurtuluş bir aşırı uçtan diğerine gitmek değildir. Süreç iyi bir şey barındırmayan etkisiz efendi erkek davranış şekillerini bırakmaktır. Bunun yerine tamamlanmış adam olmaktır.
Tamamlanmış adam olmak kendinin tüm taraflarını kabul etmektir. Tamamlanmış adam onu eşsiz yapan her şeyi kucaklar: gücü, cazibesi, cesareti, tutkuları, aynı zamanda kusurları, hataları, karanlık taraflar. Tamamlanmış adam aşağıdaki özelliklerin çoğuna sahiptir:
Bütün erkek diğerlerinin onayı için çabalamaz. Bunun yerine kendini nasılsa öyle kabul eder. Olumsuz yanlarını saklamadan. Bütün bir erkek harika bir biçimde, harika olmadığını kabul eder.
Efendi erkekten bütün erkeğe dönüşmek iyi erkek olmak için daha fazla deneme yapma yolundan geçmez. Efendi erkek sendromundan kurtulmak kendini ve dünyayı görmeni tamamen farklı bir yoldan kucaklamaktan ve paradigmanda değişim yapmandan geçer.
Efendi erkek sendromu yazısı No More Mr Nice Guy Türkçe Kitap Çevirisidir.
3 Comments
Bu kitabı ücretsiz bir şekilde Türkçe’ye çevirerek bize kattığın değer için teşekkürler
Bursa’da bu sendromdan müzdarip olanlar varsa bana yazsın, bir terapi grubu kuralım. Bu işin başka çözümü yok. Selamlar.
çok teşekkürler elinize emeğinize gözünüzün nuruna sağlık, sağolun..